Okuma Alışkanlıkları “1-Okumayı Eğlenceli Hale Getirmek”

“Okuma, geleneksel hikayelerin derinliklerinden dijital dünyanın boşluğuna uzanan, bilgi ve hayal gücümüzü harmanlayan bir keşif serüvenidir.” Okuma, bilgi edinmenin ötesinde hayal gücümüzü besleyen bir yolculuktur.

Bu yolculuğu daha eğlenceli hale getirmek, okuma alışkanlığını kazandırmanın en etkili yollarından biridir. Çocuklar için okumayı eğlenceli hale getirmenin en etkili yollarından biri renkli kitaplarla başlamaktır. Klasik eserler hem resimlerle hem de derin anlatımlarıyla çocukların ilgisini çeker. Ayrıca, her akşam düzenleyeceğiniz bir hikâye saati, çocukların okuma alışkanlığı kazanmasını sağlarken aile bağlarını da güçlendirir. Emek veren aileler çocuk büyüdükçe bunun meyvesini keyifle alacaklardır. Emek veremeyenler de he bir bahane ve suçlu bulacaklardır ama sonuç değişmeyecektir.

Gençler için de sınırlı sosyal medya, okuma alışkanlığını artırmanın harika bir aracıdır. Özellikle seçilen, büyüklerin denetiminden geçmiş gençlik romanları, bu tartışmalar için mükemmel bir kaynak sunar. Gençler, okudukları kitapları sınırlı sosyal medyada paylaşarak fikir alışverişinde bulunabilirler. Ayrıca, kısa hikâye yazma yarışmaları, şiir yazma yarışmaları, güzel söz ve slogan yazma yarışmaları düzenlemek, üretkenliği teşvik eder ve farklı bakış açılarını görmelerini sağlar.

Gençler, kitap kulüplerine katılarak edebiyat âleminde birlikte gezebilir ve okudukları eserleri tartışarak düşünce derinliklerine inebilirler. Okuma maratonları düzenlemek, bir yarışın heyecanıyla hedef belirlemelerini sağlarken, okumayı bir macera haline getirir. Bu etkinlikler hem okuma alışkanlığını pekiştirir hem de dostluk bağlarını güçlendirir. Hem de sosyal medya saçmalıklarını, tuzaklarını izlemekten biraz olsun kurtulmuş olurlar.

Yetişkinler için de bir kitap kulübü oluşturmak, okuma alışkanlığını artırmanın etkili bir yoludur. Alt komşuyla üst komşuyla, altın gülerindeki dostlarla, akraba gruplarıyla, iş arkadaşlarıyla, veli gruplarıyla vb. Bu belirtilen kişi ve gruplarla neden bir kitap kulübü oluşmasın?  Dergilerde yer alan kitap önerileriyle, her ay farklı bir kitabı seçip tartışabilirsiniz.

Kendi okuma listenizi oluşturup bunu sosyal medya üzerinden paylaşmak, arkadaşlarınızla birlikte okuduğunuz kitapları değerlendirmenizi sağlar. Bu sayede, okuma sürecini daha eğlenceli hale getirebilirsiniz. Bence denemeye değer. Üst katta oturan Zeki Abi’yle, Neriman Teyze’yle başlayabilirsiniz.  

Okuma alışkanlığını geliştirmek için bazı eğlenceli ipuçları da bulunmaktadır. Okuduğunuz kitapları ve düşüncelerinizi yazdığınız bir okuma günlüğü oluşturmak, düşüncelerinizi organize etmenize yardımcı olur. Ayrıca, belirli bir tema seçip o tema etrafında kitaplar okumak, farklı bakış açıları kazanmanızı sağlar. İki ay tarih, bir ay din, bir ay sosyoloji, birkaç ay güncel dergiler vb. okunabilir.

Türkiye’de, birçok yazarın eserleri toplumsal sorunları ele alırken okuyucuyu düşündürürken eğlendirir. Genç okuyucular için ilham verici eserler de mevcuttur. Günümüzde yayın evleri de çok gelişti. Hemen her konuda kitap bulabilirsiniz. Yeter ki arayın. Ancak mutlaka seçici bir okuyucu olun.

Dünyada ise, bazı seriler genç okuyucuları fantastik bir dünyaya götürerek okuma alışkanlığını artıran fenomenler haline gelmiştir. Bunlara dikkat edin ve incelemeden o fantastik ve süslü dünyaya direk girmeyin. Hele de çocuklara daha çok dikkat edin! Sonra iyi bir okuyucu olacağız derken contaları yakabilirsiniz. Aman dikkat!

Okumayı eğlenceli hale getirmek, aslında okuma alışkanlığını geliştirmek için bir araçtır. Yani demem o ki okumak sadece eğlenmek değildir asla da olamaz.  Eğlenceli yöntemler ve farklı yaklaşımlar, her yaştan okuyucuya yeni kapılar açar, açmalı da. Unutmayın, asıl mesele eğlenmek değil; verimli bir okuma alışkanlığını kazandırmaktır. Haydi, kitaplarınızı alın ve bu müthiş ve mükemmel dünyaya adım atın!

Neler yapılabileceğini birkaç örnekle zenginleştirelim, isterseniz. Buyurun daha net ifadelerle kaleme aldığım şu maddelere bir göz atın:

Kitaplarla eğlenmenin yolları, kelimelerin zihnimizde sağa sola koşturup durduğu bir arenada başlar. Zihninizde kelimeler saklambaç oynamalı, yerden yüksek oynamalı, biraz daha büyükler için çelik çomak oynamalı ama bütün bunları kelimelerle oynamalısınız.  Mesela, bir kitap kulübü kurarak arkadaşlarınızla birlikte bir romanın, hikâyenin, güzel sözün, şiirin derinliklerine dalabilirsiniz. Her hafta okuduklarınızdan karakterleri birer kahraman gibi tartışmak, sanki bir film izliyormuşsunuz gibi hissettirebilir. Ama deneyin. Aaa, ne güzelmiş deyip geçmeyin! Mutlaka adım atın.

Sosyal okumanın keyfi, kitapları paylaşmanın verdiği mutlulukla ileri seviyelere taşınacaktır. Örneğin, bir kütüphanede oturup, yanınızdakiyle kitabın en heyecanlı kısmını tartışmak, sanki iki dedektifin sırları çözdüğü bir an gibi olabilir. Bu tür sohbetler, kelimelerin sadece sayfalarda değil, kalplerde de yaşadığınız hayatta da yankı bulmasını sağlar.

Kitapları canlandırma yöntemleri, hayal gücünüzü zenginleştirir, oradan oraya esen bir lodos olabilirsiniz. Bir kitabın karakterlerini canlandırmak için kostümler giyip, sahneleri yeniden oynamak, sanki bir tiyatroda rol alıyormuşsunuz gibi eğlenceli hale getirebilir. Arkadaşlarınızla birlikte kelimelere hayat buldurmanın en eğlenceli yollarından birini sergilemiş olursunuz. Özellikle okullarda, çeşitli gruplarda bu eden yapılmasın?

Rekabet ve eğlence, okuma dünyasında da yer bulur. Bir okuma maratonu düzenleyerek, kimin daha fazla kitap okuyabileceğini görmek, bir spor müsabakası gibi heyecanlı olabilir. Herkesin okuduğu kitapları paylaşması, bir bilgi yarışması tadında, zihinleri açan bir eğlence sunar. Saatlerce vakit öldürmekten çok daha faydalı olacaktır. Yarışın şekli, içeriği, ödülü, kutlaması, gidişatı ve sonucu size göre şekil alacaktır. Okuyacak olan sizsiniz, o zaman süreci yönetmek de size ait olmalı.

Pek kıymetli veliler, ebeveynler, çocuklar için eğlenceli okuma aktiviteleri, hayal gücünü ateşleyen bir maceradır. Örneğin, bir masal kitabını okuduktan sonra, çocukların o masaldan bir resim yapmalarını istemek, sanki bir sanat galerisi açıyormuşsunuz gibi keyifli hale getirir. Bu tür aktiviteler, okuma sevgisini pekiştirir ve çocukların hayal dünyasını genişletir. Elbette ki bunu velilerimiz yapacak. Her şeyi öğretmenden, okuldan, oradan buradan beklemeyelim!

Okuma sevgisini paylaşma, Sakarya Irmağı gibi akıp giden bir deneyimdir. Kitap değişim günleri düzenleyerek, herkesin favori kitaplarını paylaşması, sanki bir hazine avına çıkmak gibidir. Kitap kokusunu ve o dünyayı sevenler neden hazine avı dediğimi çok daha iyi anlayacaktır. Herkesin farklı bakış açıları, kitapların farklı yönlerini keşfetmenizi sağlar.

Okuma ve oyun, birbirini tamamlayan bir ikilidir. Bir kelime oyunu ile okunan kitaplardan kelimeler türetmek, zihinleri açan bir bulmaca gibi olabilir. Bu tür oyunlar, okuma alışkanlıklarını eğlenceli hale getirir ve öğrenmeyi keyifli bir hale dönüştürür. Özellikle de belirli yaş grupları için daha anlamlı olacaktır.

Okuma alışkanlıklarını eğlenceli hale getiren uygulamalar, teknolojiyle birleşen bir eğlence kaynağıdır. Örneğin, bir okuma uygulaması kullanarak, okuduğunuz kitapları puanlayabilir ve arkadaşlarınızla rekabet edebilirsiniz. Bu, sanki bir video oyununda seviye atlamak gibi, okuma isteğinizi artırabilir.

Kitaplardan ilham alma, hayal gücünüzü, birikiminizi besleyen bir bahçe gibidir. Okuduğunuz bir kitap sonrası, kendi hikayenizi yazmaya başlamak, sanki kendi romanınızın, hikayenizin yazarı oluyormuşsunuz gibi hissettirebilir. Bu süreç, kelimelerin öğretici dünyasında kaybolmanızı sağlar. Okudukça yazmanın verdiği keyfi alacaksınız. Yazabildiğinizi göreceksiniz.

Farklı mekanlarda kitap okuma, yeni bir bakış açısı kazandıran bir yolculuktur. Parkta bir bankta oturup, güneşin altında bir kitap okumak, sanki hayal dünyasında bir yolculuğa çıkmak gibidir. Her mekân, okuma deneyiminizi zenginleştirir ve kelimeleri daha anlamlı hale getirir. Kısacası her mekânda okunacak bir köşe bulabilirsiniz. Yeter ki isteyin! Otobüste, piknikte, yolda, arabada, komşuda, dayıda, teyzede, gölde, dağda, düz ovalarda ve daha nerelerde hayal kurun kim bilir daha ne mekanlar bulacaksınız!

Türkiye’de kitap okuma oranı 2022 itibarıyla %30 civarındayken, gençler arasında (15-24 yaş) bu oran %51’e kadar yükselmektedir. (Veri kaynağı: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022.)

Kütüphanelerin erişilebilirliğini artırmak ve okuma etkinliklerini yaygınlaştırmak, toplumu kitapla buluşturmanın anahtarıdır. Dijital platformlar ise e-kitap ve sesli kitap seçenekleriyle gençlerin okuma tutkusunu ateşleyebilir.

Ücretsiz bolca dinleme kitapları olmalı, okuma kitapları seti hediye paketleri, doğum gününde gönderilecek kitaplar vb. neden olmasın?

Önce topyekûn bir seferberlik başlatılmalı. Okuma anlamanın, her geçen gün hayatın her alanında ne kadar önemli olduğunu, daha da olacağını anlamayan, bilmeyen kaldı mı?

Maarif modelinde de, yapılan tüm sınavlarda da, iş başvurusunda da ve sayısız noktada okuma, anlama ve kendini anlatmanın önemi çoktan anlaşıldı. Okuyalım çünkü okudukça üşüyen çocuklar ısınacak, aç uyumak zorunda kalan insaların sayısı azalacak, öfke ve kinle hareket edenler ve oradan beslenenler yok olacaktır. Okumanın gücünü sakın ha küçümsemeyin!

Hadi şimdi okuma zamanı!  

“Okuma Alışkanlıkları” yazı dizisi devam edecektir.