Tortum Şelalesinde Gökkuşağı

Gökkuşağı; güneş ışığı ışınlarının, su zerrecikleri arasından geçerken uğradığı kırılma ve yansımalar sonucu oluşan bir fizik olayıdır.

Gökkuşağı; içinde üç ana renk ve milyonlarca ara renk barındırır, tıpkı insanlık gibi… Gökkubbedeki bu dizilişte; hiçbir rengin önceliği, üstünlüğü yoktur, bunun için itiş-kakış olmaz, kimse diğerine “sen dur, sen gelme, sen yoksun” demez, her renk farklılığından onur duyarak sıradaki yerini alır. Renklerden her birini tek tek ve hepsini birlikte güzel kılan da budur zaten. İşte, bu uyumluluk, bu çoğulculuktur onları bir halkada buluşturan ve izleyenlerini sevindirip, onlara coşkulu anlar yaşatan.

Eğer, “Gökkuşağı, herkesin sevip hayran kaldığı bir doğa olayıdır” diyecek olursam, sanırım bu genellemeye itiraz edecek hiç kimse olmaz.

Ben, pek çok yerde, çokça defa gökkuşağı görmüş ve o görsel şöleni hayranlıkla izlemiştim. Fakat hiçbirisi beni, Tortum Şelalesinde olduğu kadar etkilememişti.

O gün, baharın bittiği, yazın başlamak üzere olduğu bir gündü, Tortum Çayı suyunu; 22 metre genişlik, 48 metre yükseklikten coşkulu sesler çıkararak aşağıya akıtırken, suyun çok az bir kısmı buhar olup göğe yükseliyor, kalanı da uğultulu köpükler saçarak, hızlı bir telaş içinde yer yatağına doğru yol alıyordu.

Grubumuz, suyun yatağına varmak için o sarp, dik, dolambaçlı patika yoldan aşağı inmeye çalışırken, vadinin karşımızda olan yanını ve su yatağının yarısını gökkuşağı sarmalamıştı. Bu görüntüden büyülenmiş, biran kanatlanıp uçmak istemiş, hatta gökkşağının çok yakınımda olduğunu sanmıştım… Bu duygular içinde ona dokunup sarılmak, onu okşayıp sevmek istemiştim. Ve sanırım bu uçuk duyguyu sadece ben değil, o an çığlık çığlığa inmekte olan herkes yaşıyordu.

***

Mevlâna, herkese “GEL”diye çağrıda bulunsa da, “insanlık” henüz; Gökkuşağı, halay ve türkülerin yakaladığı uyum-saygı-coşku birlikteliğinden çok uzak. Olmuyor işte. Olmuyor! Olmaması için; ego, ben, çıkar, ırkçılık, kötü niyet, kötü liderler gibi pek çok engel var.

Bugünlerde yine çatışma ve savaşlar çıksın diye bazı güçler ayakta… İnsani değerleri yarıştırıp,insanlara ölüm ve acılar yaşatıyorlar. İşte çok güncel bir örnek:

Fransa’da bir öğretmen derste; “ifade özgürlüğü (!)” anlatacağım diye, geçmiş yıllarda inançlar arasında öfke, kin, nefret yaratan, eylem ve ölümlere neden olan bazı görselleri kullanmıştı. Öğretmenin bu yanlışı için yasal yollardan hesap sorma başlamadan öfke köpürtülmüş, sınıf-okul-ev duvarlarını aşarak sokağa taşınmıştı:

Nefret duygularıyla dolu 18 yaşındaki bir genç, tartışmalara neden olan öğretmeni okuldan çıkıp evine giderken yakaladı ve vahşice öldürdü. Katil genç, bu vahşi eylem sonrasında ne kaçtı ne de pişmanlık duydu, aksine bu vahşeti övünç konusu yaptı ve olayın görsellerini sosyal medyada paylaşarak herkese duyurdu.

Böylece olay, inançlar arası nefret iklimi yaratmak isteyen fanatikler için bir fırsat olmuş ve hem uluslararası hem de dinler arası bir kriz doğurmuştur. Böyle olaylar olduğunda; toplumun öfkesini yatıştıracak, barış ortamı sağlayacak sağduyu sahibi liderlere ihtiyaç vardır.

Ama günümüz liderlerinin pek çoğu kendi politik çıkarlarını düşünüyor, bunun içinde stada değil de sadece kendi taraftarlarının olduğu tribüne yöneliyor, onlardan alkış bekliyorlar. Puan kazanmak için de bir provokatör edasıyla karşı tarafı tahrik edecek söz ve eylemlerde bulunuyorlar. Oysa liderler, saldıran değil karşı tarafın kutsallarına saygı duyan, barış için çaba harcayan olmalıdırlar.

Demek ki bunlar gerçek lider değilmiş.

Bilindiği gibi tarihi boyunca insanlığın; paganizm, putperestlik, çok tanrıcılık, tek tanrıcılık, deizm, ateizm gibi çok çeşitli inançları olmuş ve her inanç da kendi içinde birbirine düşman onlarca mezhep, tarikat, cemaat gibi parçalara ayrılır. Sonra da her biri: en doğru, en esas, en saygın, en gerçek olanın sadece kendi yolları, kendi inançları ve kendi kutsalları olduğunu, diğerler insanların; sapkın, safsata, değersiz, günahkar olduğunu savunur, bu amaçla savaşırlar.

Oysa dünyada pek çok aile, pek çok millet, pek çok din, pek çok dil, pek çok yaşam biçimi, pek çok kültür ve pek çok kimlik var. Bunların da her biri kendilerini; en iyi, en doğru, en gerçekçi, en saygın “en, en, en…” sayarken başkalarını ise günahkâr, sapkın, önemsiz, değersiz, becerisiz, safsata sanıyor.

Peki, sizce bunda bir tuhaflık, bir acayiplik, bir riyakarlık yok mu?

Peki, hangi din, hangi inanç, hangi mezhep, hangi tarikat, hangi cemaat, hangi millet, hangi dil, hangi yaşam biçimi, hangi kültür veya hangi kimlik “en, en, en…” olandır?

İnsanlık şiddete dayalı bu iklimden nasıl kurtulur?

Dünyadaki savaş-şiddet illeti, insanlığa atalarından kalmış ve genlerine sinmiş kanlı bir miras… Bu mirası bir anda ret etmek kolay değil, ama bundan kurtulmak gerek.

Peki o halde ne yapmalı, nasıl yapmalı?

Öncelikle her inancın, her dilin, her kültürün saygın olduğu ve her kimliğin “insan hakları” bulunduğu gerçeğinin kabulü gerekir.

Bu, birlikte barış içinde yaşama anlayışıdır, oluşması için de anne-baba-bebek ile başlayıp her toplumsal birime ulaşacak olan bir “insani eğitim” gerektirir.

Ancak o zaman, sadece bir ülke değil, tüm dünyada yaşanacak ılıman bir barış iklimi oluşur.

Ancak o zaman, birbirine ve değerlerine saygı gösteren bireylerden oluşan toplumlar; demokratik, laik, eşitlikçi anlayışlarca yönetilir.

Ancak o zaman, ego, bilgisizlik, nefret, hırs, baskı, sömürü ve “en, en, en” olmak safsataları son bulur.

Ancak o zaman, kanlı, kinli savaşlar durur ve barış olur.

Zaten bu başlangıç da yeter dünyaya…

Emin Toprak- DOSTÇA